FAQ w kierunku gastroenterologii
Wskazaniem do wizyty u gastroenterologa są wszelkie niepokojące lub nietypowe objawy ze strony układu pokarmowego – zarówno w jego górnej, jak i dolnej części. Dotyczy to również sytuacji, w których pewne symptomy – niekoniecznie powodujące ból, dyskomfort czy inne dolegliwości – pojawiły się nagle, utrzymują się lub mają charakter nasilający się lub cykliczny.
Kontakt z gastrologiem jest wskazy przy następujących objawach (występujących samodzielnie lub w połączeniu z innymi):
- uciążliwe wzdęcia, odbijania;
- bóle brzucha lub uciski w jamie brzusznej;
- niestrawności lub uczucie zalegania pokarmu w żołądku czy jelitach;
- przelewanie w jelitach, uczucie rozpierania, pełności;
- wymioty i nudności;
- utrudnione przełykanie, wrażenie ciała obcego w przełyku;
- uciążliwa kolka jelitowa lub czkawka;
- uczucie pieczenia lub palenia w przełyku (zgaga);
- kwaśny lub gorzkawy posmak w jamie ustnej;
- dolegliwości po zjedzeniu określonych pokarmów;
- zmiany skórne o niejasnym pochodzeniu;
- nieprzyjemny zapach z jamy ustnej pomimo zdrowych zębów i dziąseł;
- zaburzenia rytmu wypróżnień;
- ból podczas defekacji;
- stolec z domieszką krwi, czarny, z dodatkiem wskazującym na chorobę pasożytniczą albo wydalany w postaci ołówkowej;
- anemia (niedokrwistość);
- zmiana wyglądu powierzchni okolicy brzusznej (np. pojawienie się wypukłości).
Tak – warto zabrać małego pacjenta na wizytę do gastrologa w razie nawracających, trudnych do opanowania reakcji ze strony układu pokarmowego, ponieważ wiele chorób okresu rozwojowego, a także nierozpoznanych dotychczas alergii lub nietolerancji pokarmowych, może dawać nietypowe objawy ze strony systemu trawiennego.
Dziecko u gastroenterologa zostanie gruntownie przebadane, a jeżeli zaistnieje potrzeba, zalecona zostanie uzupełniająca konsultacja z odpowiednim specjalistą.
Jak najszybszy kontakt z poradnią gastroenterologiczną jest wskazany, jeśli pojawią się:
- nagłe, ostre bóle brzucha lub silne skurcze jelitowe;
- krew lub elementy pasożytów w stolcu;
- nieustępujące lub nasilające się kolki lub czkawka;
- biegunka albo zaparcie połączone z wymiotami i/lub gorączką;
- anemia wykazana po badaniu laboratoryjnym krwi;
- zażółcenie skóry i białek oczu;
- uciążliwa zgaga połączona ze spierzchnięciem ust i kwaśnym posmakiem w jamie ustnej;
- powiększenie obwodu brzucha;
- niesymetryczność kształtu brzucha.
Nie ma dolnej ani górnej granicy wieku w tym zakresie. Badania profilaktyczne u gastrologa wykonuje się także u małych dzieci.
Badanie USG to najbardziej podstawowa procedura diagnostyczna w gastroenterologii, dzięki któremu można zdiagnozować wiele nieprawidłowości w obszarze układu pokarmowego. Pomimo niewątpliwych zalet badania USG, nie daje ono potwierdzenia rozpoznania, dlatego w uzasadnionych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie kolonoskopii lub gastroskopii z pobraniem wycinków tkanek do badań histopatologicznych. Badań tych nie trzeba się obawiać – są bezpieczne i mogą dostarczyć informacji, które uratują życie.
Podczas kontaktu r poradnią gastroenterologiczną należy dopytać o szczegóły przygotowań.
Na pierwszą wizytę u gastrologa należy zabrać:
- dokument tożsamości;
- posiadaną dokumentację medyczną z leczenia, np. wypisy z leczenia szpitalnego, wyniki badań laboratoryjnych, spis leków zaleconych przez lekarza rodzinnego lub innych specjalistów.
Przy kolejnej wizycie:
- należy poinformować lekarza o wszelkich zimnach, jakie zaszły od ostatniej wizyty, np. wykonanych badaniach, hospitalizacjach, zmianach w przyjmowanych lekach, diecie lub trybie życia;
- okazać wyniki zaleconych badań.
Zarówno endoskopia górnego (gastroskopia), jak i dolnego odcinka układu pokarmowego (kolonoskopia) to badania przeprowadzane w znieczuleniu – miejscowym dla obu badań lub, w uzasadnionych przypadkach, w znieczuleniu całkowitym w przypadku kolonoskopii. Nie są to więc badania bolesne. Niemniej, u osób bardziej wrażliwych może pojawić się dyskomfort podczas badania endoskopowego.
Szczegółowa procedura przygotowania do gastroskopii przedstawiana jest Pacjentowi podczas kontaktu z poradnią gastroenterologiczną.
Przed badaniem endoskopowym górnego odcinka przewodu pokarmowego należy:
- ostatni posiłek zjeść 8 godzin przed badaniem;
- na 4 godziny przed gastroskopią nie pić (wody, napojów, alkoholu) i nie palić tytoniu;
- zażyć o stałej porze leki zalecone przez lekarza POZ lub innego specjalistę (leki popijamy wyłącznie niewielką ilością wody niegazowanej);
- poinformować gastroenterologa przed badaniem o wszystkich przyjętych lekach.
Przy kontakcie z gabinetem gastroenterologa Pacjent otrzymuje pełną informację dotyczącą przygotowania do kolonoskopii.
Przed badaniem dolnego odcinka przewodu pokarmowego należy:
- omówić z gastroenterologiem na wizycie poprzedzającej badanie kwestię zażycia leków, które przyjmowane są stale;
- tydzień przed badaniem zaprzestać spożywania pokarmów z drobnymi pestkami (np. owoce jagodowe, pomidory, winogrona);
- 3 dni przed badaniem przejść na lekką, ubogą w błonnik dietę, zamieniając ją w kolejnym dniu na dietę płynną lub półpłynną; zrezygnować z alkoholu i mocnych kaw oraz herbat;
- 1 dzień przed badaniem przeprowadzić czyszczenie jelita zgodnie z zasadami i harmonogramem przygotowań otrzymanymi w gabinecie gastroenterologa; pić jedynie wodę lub jasne, rozcieńczone i tylko klarowne napoje albo soki (jabłkowy, winogronowy);
- przed badaniem nie wolno jeść. Picie dużych ilości jasnych i klarownych płynów jest dozwolone tylko wtedy, gdy przed kolonoskopią nie zostanie zastosowane znieczulenie ogólne. Jeśli w planach jest podanie narkozy, należy powstrzymać się od picia;
- tak, jak zostało wcześniej ustalone – przyjąć odpowiednie leki i popić je niewielką ilością wody.
- 2 dni przed badaniem należy przejść na dietę lekką i niepowodującą powstania gazów jelitowych (wykluczyć napoje gazowane, owoce i warzywa surowe, produkty pełnoziarniste i strączkowe).
- W dniu poprzedzającym badanie:
- przyjąć po każdym posiłku preparat ułatwiający usuwanie gazów z jelita (dostępny w aptece);
- osoby z nadmierną masą ciała powinny najpóźniej 24 godz. przed badaniem przyjąć środek przeczyszczający;
- nie stosować lewatywy;
- ostatni posiłek spożyć o godz. 18.00.
- W dniu badania:
- zadbać o wypróżnienie, przyjąć kapsułkę środka wiążącego gazy jelitowe;
- nie palić tytoniu, nie pić alkoholu;
- na 1-2 godz. przed badaniem wypić ok. 1 litra płynu i przyjść na badanie z wypełnionym pęcherzem moczowym;
- być na czczo – jeśli badanie ma się odbyć do godz. 12.00, wówczas nie należy niczego jeść ani pić; można przyjąć stale zażywane leki i popić wodą. Jeżeli badanie odbywa się po godz. 12.00, można najpóźniej do godz. 6.00 rano zjeść kawałek bułki z masłem i popić gorzką herbatą.
Tak, zarówno gastroskopia, jak i kolonoskopia to badania bezpieczne. Jak każde badanie inwazyjne obarczone są pewnym – niewielkim – ryzykiem wystąpienia powikłań. Dla zachowania maksimum bezpieczeństwa ważne jest, aby Pacjent podczas wywiadu medycznego udzielał lekarzowi wyczerpujących odpowiedzi na zadawane pytania i stosował się ściśle do poleceń personelu medycznego zarówno przed badaniem, w trakcie jego trwania i po nim.
Bezpieczeństwo epidemiologiczne zapewnione jest dzięki stosowaniu jednorazowych elementów wymiennych i sterylnych szczypczyków do pobierania wycinków tkanek oraz dezynfekcji niewymiennych składników aparatury po każdym użyciu.
Dodatkowo Pacjent może zwiększyć bezpieczeństwo swoje i innych poprzez szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby.
Szczegółowe zalecenia podaje gastroenterolog po badaniu. Zazwyczaj godzinę po gastroskopii można jeść i pić. Natomiast po kolonoskopii pierwsze płyny i pokarmy można przyjmować po ok. 2 godz. po badaniu. Dieta w pierwszym dniu powinna być lekka i najlepiej półpłynna, a od kolejnego dnia wprowadza się lekkie pokarmy stałe.
Niezdrowy styl życia zawsze prowadzi do chorób. Natomiast, czy będą to w pierwszej kolejności choroby przewodu pokarmowego, zależy od diety i uwarunkowań osobniczych.
Tak, zgaga może oznaczać nowotwór górnego odcinka przewodu pokarmowego. Z tego powodu przy zgadze – szczególnie uciążliwej – wskazane jest wykonanie diagnostyki obejmującej m.in. badanie USG jamy brzusznej i gastroskopię.
Tak, ponieważ wątroba ściśle współpracuje z żołądkiem i jelitami. Nie zawsze jednak niedomagania odczuwane po prawej stronie jamy brzusznej świadczą o chorobach tego narządu. Pobolewania w lokalizacji odpowiadającej wątrobie mogą być bowiem symptomem poważnych chorób jelit, np. raka jelita grubego.
Jeśli badania wykażą chorobę wątroby, Pacjentowi zaleci się konsultację z hepatologiem.
Profilaktyka schorzeń przewodu pokarmowego obejmuje:
- zdrową dietę – opartą na dużej ilości jak najmniej przetworzonego pożywienia, za to z dużą ilością surowych i kiszonych warzyw i owoców;
- unikanie używek – palenie tytoniu, picie alkoholu zbyt dużo lub zbyt często;
- ruch, dzięki któremu poprawia się perystaltyka jelit i krążenie krwi;
- nieprzejadanie się oraz dbanie o prawidłową masę ciała;
- badania przesiewowe laboratoryjne oraz obrazowe – USG jamy brzusznej dla wszystkich, a we wskazanych przypadkach (np. rak jelita czy przełyk Barretta w wywiadzie rodzinnym) – okresowo wykonywane badania endoskopowe.
To znaczy, że w diecie nie może zabraknąć pokarmów, dzięki którym dobrze funkcjonuje i ma prawidłowy skład mikroflora zamieszkująca jelita. Wartościowe dla mikrobioty jelitowej składniki żywieniowe to kiszonki i produkty zawierające błonnik.
Pamiętajmy, że bakterie jelitowe pełnią w organizmie wiele ważnych ról, m.in. wspomagają odporność, wytwarzają serotoninę, witaminy z grupy B, K, H i własne antybiotyki.
Jesteś zaniepokojony swoim stanem lub posiadasz opisane symptomy?
Skonsultuj to z lekarzem przez Internet
W tym artykule: wizyta u gastroenterologa, wizyta u gastrologa, kiedy do gastroenterologa, kontakt poradnia gastroenterologiczna, dziecko do gastroenterologa.